Γνωρίζετε πως λειτουργεί ο μηχανισμός κατάποσης του ανθρώπου;

Η κατάποση αποτελεί από τις συχνότερες διαδικασίες του οργανισμού. Είναι ο πιο
σημαντικός μηχανισμός καθώς είναι απαραίτητος για την πρόσληψη όλων των
θρεπτικών στοιχείων και συνεπώς για τη διατήρηση της ζωής.

Με τον όρο κατάποση αναφερόμαστε στη μεταφορά του βλωμού από τη στοματική
κοιλότητα στο στομάχι μέσω του φάρυγγα.
Αποσαφήνιση όρων
Πνευμονική εισρόφηση: Όταν εισέρχεται βλωμός ή μέρος αυτού εντός των
πνευμόνων. Επίσης εισρόφηση μπορεί να προκληθεί από εισρόφηση τροφή που
κινείται αντίστροφα από το στομάχι προς τον οισοφάγο.
Βλωμός: η τροφή ή το υγρό συγκρατείται μέσα στη στοματική κοιλότητα,
τεμαχίζεται και γίνεται λεία, σχηματίζοντας τον βλωμό, ο οποίος κινείται προς το
φάρυγγα και τον οισοφάγο ώστε να καταλήξει στο στομάχι. Ο βλωμός αποτελείται
από σίελο.
Οι ενήλικες καταπίνουν κατά μέσο όρο περίπου 600 έως 1500 φορές την ημέρα.
Η διαδικασία της κατάποσης διακρίνεται σε 3 στάδια:
Η περιγραφή της σε 3 διακριτά στάδια γίνεται με στόχο να κατανοήσουμε καλύτερα
τον μηχανισμό της κατάποσης. Θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι είναι μια εξαιρετικά
γρήγορη διαδικασία και ότι τα 3 στάδια λειτουργούν σχεδόν ταυτόχρονα.
1. Στοματικό στάδιο
Σε αυτό το στάδιο γίνεται η προετοιμασία για την ενεργοποίηση του μηχανισμού
παρουσία κάποιας μορφής φαγητού ή υγρού. Το στοματικό στάδιο είναι εκούσιο
στάδιο.
2. Το φαρυγγικό στάδιο
Στο τέλος του στοματικού σταδίου, με την ενεργοποίηση του αντανακλαστικό της
κατάποσης ξεκινάει το φαρυγγικό στάδιο, το οποίο είναι ακούσιο.
Στο στάδιο αυτό η αναπνοή αναστέλλεται προσωρινά ώστε να προστατευτεί ο
αεραγωγός και να αποφευχθεί η είσοδος του βλωμού ή μέρους αυτού στους
πνεύμονες. Το φαρυγγικό στάδιο έχει μικρή διάρκεια ώστε να επανέλθει σύντομα η
αναπνοή.
Στην τελική φάση, με την χαλάρωση του κρικοφαρυγγικού σφιγκτήρα, ο βλωμός
οδηγείται προς τον οισοφάγο
3. Το οισοφαγικό στάδιο
Σε αυτό το στάδιο ο βλωμός μεταφέρεται μέσω του οισοφάγου προς το στομάχι.
Έτσι ολοκληρώνεται η διαδικασία της κατάποσης και ξεκινά η διαδικασία της
πέψης. Το οισοφαγικό στάδιο είναι αντανακλαστικό.
Διαγνωστικά μέσα Αξιολόγησης μηχανισμού κατάποσης.
1) Fiberoptic Endoscopic Evaluation of Swallowing (FEES) Ενδοσκόπηση
κατάποσης με οπτικές ίνες
2) Videofluoroscopic Evaluation of Swallowing (VFSS) ή Modified Barium
Swallow Study (MBS) – βιντεο-ακτινοσκόπηση κατάποσης
Το παρακάτω βίντεο μπορεί να σας βοηθήσει να κατανοήσετε καλύτερα τον
μηχανισμό κατάποσης